Ύστερα από μια θητεία 11 χρόνων, ο Λέανδρος Ρακιντζής αποχωρεί από τη θέση του επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Πρόκειται για ένα πρόσωπό που ταυτίστηκε, ίσως, όσο κανένας άλλος με έναν θεσμό και που ανέλαβε το πόστο του σε μια εποχή που το Δημόσιο μαστιζόταν από τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση. Ο κ. Ρακιντζής ενημερώθηκε την πρώτη του μήνα για την αντικατάστασή του.
Ο γνωστός αρεοπαγίτης ε.τ. διορίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2004 και η θητεία του ήταν πενταετής, αλλά χρειάστηκαν έξι ακόμα χρόνια για να ενημερωθεί για τη λήξη της. Πριν από μερικές εβδομάδες, το Γ΄ τμήμα του ΣτΕ παρέπεμψε στην ολομέλεια υπόθεση που αφορά τις αρμοδιότητες του κ. Ρακιντζή έναντι αποφάσεων πειθαρχικών συμβουλίων, με την εισήγηση να κριθούν απαράδεκτες οι προσφυγές του, καθώς έχει λήξει προ πολλού η θητεία του. Ο απερχόμενος Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης μίλησε στην «Αlpha freepress» για τη μάχη που έδωσε στα χαρακώματα της διαφθοράς και σχολίασε όλα τα κακώς κείμενα της χώρας.
Πόσους ελέγχους έχετε κάνει;
«Κρατάω πάντα τους πολύ δύσκολους ελέγχους, τους απλούς τους δίνω στα ελεγκτικά σώματα. Έχω δώσει περισσότερες από 3000 εντολές για ελέγχους και έχω διαβάσει τουλάχιστον 3500 πορίσματα. Οι έλεγχοι που έχω κάνει από το δικό μου γραφείο είναι περίπου 200. Είναι εκείνοι που αφορούν σε πολύ σοβαρά ζητήματα (ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, ΟΛΠ, κ.λπ.) και επέλεξα να τους κρατήσω για να μην υπάρξουν πολιτικές παρεμβολές».
Υπήρξαν πολιτικά πρόσωπα που προσπάθησαν να παρέμβουν στο έργο σας;
«Δεν τόλμησε ποτέ κανένας πολιτικός να με πάρει τηλέφωνο για οποιοδήποτε λόγο. Απλούστατα, γιατί ποτέ δεν είχα επαφές με κανέναν. Ποτέ δεν πήρα κάποιον τηλέφωνο αλλά δεν επέτρεψα και να με πάρουν. Ποτέ δεν ζήτησα τίποτα. Αν είχα επαφές μαζί τους, θα ανανεωνόταν και η θητεία μου».
Πώς αισθάνεστε για την αντικατάστασή σας; Θεωρείτε ότι τώρα ήταν η στιγμή να αποχωρήσετε;
«Η αντικατάστασή μου γίνεται στο πλαίσιο μια γενικής αλλαγής. Αλλάζουν όλες τις ανεξάρτητες αρχές θα ήταν εξαίρεση αν εγώ παρέμενα στη θέση μου».
Οι ανεξάρτητες αρχές είναι πράγματι ανεξάρτητες στην Ελλάδα;
«Είναι ανεξάρτητες, εφόσον θέλουν οι ίδιες να είναι ανεξάρτητες. Κάθε ένας είναι ελεύθερος, εφόσον θέλει να είναι ελεύθερος. Και ο μόνος τρόπος για να είναι ελεύθερος είναι να μην ζητάει τίποτα».
Είστε 11 χρόνια σε αυτή θέση. Τα πράγματα είναι καλύτερα σήμερα από όταν ξεκινήσατε τη θητεία σας;
«Η δημόσια διοίκηση έχει βελτιωθεί αρκετά. Σαφώς, θέλει πολύ δρόμο για να φτιάξουν τα πράγματα. Και δεν ξέρω πώς θα γίνει αυτό».
Αν δεν ξέρετε εσείς, τότε ποιος ξέρει;
«Είναι θέμα πολιτικής βούλησης, δεν ξέρω τι θα ακολουθήσει. Όλοι κάνουν δηλώσεις και υπόσχονται ότι θα βελτιώσουν τη δημόσια διοίκηση. Αλλά για να γίνουν αυτά χρειάζεται σταθερή και συνεχής πολιτική βούληση. Όλοι καταδικάζουν τη διαφθορά. Τη φράση το «μαχαίρι θα φτάσει μέχρι το κόκκαλο», την έχω ακούσει άπειρες φορές».
Υπάρχουν πράγματα που προσπαθήσατε να κάνετε, αλλά δεν τα καταφέρατε;
«Είχα περάσει μια διάταξη, που αφορούσε στους εξωτικούς κληρονόμους, εκείνους δηλαδή που δεν θα κληρονομούσαν αν δεν υπήρχε διαθήκη. Η διάταξη έλεγε πως για να κληρονομήσει κάποιος τρίτος χρειάζεται δημόσια διαθήκη αλλιώς η περιουσία πάει στο δημόσιο. Αυτό βοήθησε στο να εξαλειφθούν φαινόμενα με πλαστές διαθήκες, καθώς ήταν συχνό φαινόμενο όταν πάθαινε κάποιος πλούσιος άκληρος να εμφανίζονται ιδιόγραφες ύποπτες διαθήκες και τεράστιες περιουσίες χάθηκαν λόγω των επιτηδείων. Επίσης είχαμε και περιπτώσεις εταιρειών δολοφόνων που σκότωναν τα θύματά τους για να πάρουν την περιουσία. Αυτή την τόσο πετυχημένη διάταξη την καταργήσανε πριν δύο μήνες με τον κώδικα πολιτικής δικονομίας. Κάποιους τους ενοχλούσε».
Πολλοί θα ενοχλήθηκαν από τη δουλειά σας όλα αυτά τα χρόνια. Υπήρξαν άνθρωποι που προσπάθησαν να σας εμποδίσουν;
«Πάντα τα λαμόγια βρίσκουν τρόπους και όσο πιο διεφθαρμένος είναι κάποιος τόσο πιο ακριβούς δικηγόρους προσλαμβάνει. Αν δείτε τις δίκες των μεγάλων απατεώνων, υπεξαιρετών κ.τ.λ. όλοι έχουν τους ίδιους, ακριβώς, δικηγόρους. Στη δική μου περίπτωση δεν μπορούσαν να παρέμβουν, γιατί πάντα προπαρασκευάζω μία δίκη επομένως δεν προσβάλλεται δικαστικά».
Συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα σε επίπεδο διαφθοράς που βρίσκεται;
«Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά καθώς δεν υπάρχουν συγκρίσιμα στοιχεία. Σαφώς, λίγο πολύ διαφθορά υπάρχει παντού, απλώς σε κάποια μέρη που είναι πιο πολιτισμένα υπάρχει διαφθορά σε υψηλό επίπεδο».
Σε παλαιότερη δήλωσή σας στους Financial Times είχατε πει πως είμαστε μια διεφθαρμένη χώρα. Είμαστε όντως;
«Ναι το πιστεύω αυτό, όταν σε μία χώρα το 80% είναι λαμόγια και διεφθαρμένοι το υπόλοιπο 20% που απομένει δεν μπορεί να το διαχειριστεί αυτό. Δεν έχω στοιχεία για αυτό, αλλά γεγονός είναι ότι όλοι καταδικάζουν τη διαφθορά αλλά όταν χρειαστεί καταφεύγουν σε αυτή. Όλοι βγάζουν πύρινους λόγους κατά της διαφθοράς και όταν δουν την κλήση στο αυτοκίνητο προσπαθούν να βρουν μέσο να τη σβήσουν. Είναι η νοοτροπία που έχουμε ως λαός. Όλοι θέλουν τον πόλεμο να τον κάνουν οι άλλοι».
Υπάρχουν ακόμα ρουσφέτια στο δημόσιο;
«Υπάρχουν, κάποτε ήταν προσωπικά, τώρα είναι ταξικά και κομματικά».
Γράφονται και λέγονται διάφορα για τον ΣΥΡΙΖΑ περί προσλήψεων συγγενών και φίλων σε θέσεις όπως εκείνων των μετακλητών υπαλλήλων. Τί έχετε να σχολιάσετε πάνω σε αυτό;
«Κάθε κόμμα όταν παίρνει την εξουσία έχει να καταλάβει 15000 θέσεις ειδικών συμβούλων, νομικά πρόσωπα, διοικητικά συμβούλια. Επιλέγει μέλη του κόμματος του και δικούς του ανθρώπους. Κανένα κόμμα δεν έχει 15000 στελέχη έτοιμα να καταλάβουν τις θέσεις. Τα κριτήρια πολλές φορές είναι διαφορετικά. Εκεί μπορεί να παρεισφρήσουν και αυτά τα φαινόμενα ο φίλος, ο κουμπάρος κ.τ.λ.».
Οι δημόσιοι οργανισμοί «φαντάσματα» εξακολουθούν να υφίστανται;
«Ναι υπάρχουν, τους βρήκαμε με την ενιαία αρχή πληρωμών, αλλά κάποιοι αρνούνται να υπαχθούν εκεί. Το κάνουν εσκεμμένα για να μην ελέγχονται. Υπάρχουν οργανισμοί που δεν παράγουν κανένα έργο. Υπάρχουν οργανισμοί που έχουν ξεπεραστεί από έναν άλλο οργανισμό και έχει αναλάβει το αντικείμενό τους αλλά εξακολουθούν να υφίστανται χάρη των υπαλλήλων. Έγινε μια προσπάθεια επί Πάγκαλου να καταγραφούν, τουλάχιστον, αλλά δεν έγινε απολύτως τίποτα. Καταργούνται κάποιοι αλλά μένουν στο στάδιο της εκκαθαρίσεως».
Η Δικαιοσύνη στη χώρα μας λειτουργεί σωστά;
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας είναι η λειτουργία της Δικαιοσύνης. Είμαστε στα όρια της αρνησιδικίας και δεν φταίνε οι δικαστές γι αυτό. Ευθύνονται, όμως, που δίνουν διαρκώς αναβολές. Πρέπει να σταματήσει αυτό ούτως ώστε σιγά σιγά όλος αυτός ο όγκος των υποθέσεων να εκκαθαριστεί. Πρέπει να διευρυνθεί το ωράριο των δικαστηρίων. Επίσης υπάρχει ένας νόμος από το 1983 που προέβλεπε το Πρωτοδικείο των Αθηνών που είναι τεράστιο να «σπάσει» και να γίνουν άλλα δύο περιφερειακά Πρωτοδικεία. Ο νόμος όμως έμεινε στα χαρτιά γιατί δεν άφησαν οι δικηγόροι που δεν ήθελαν να τρέχουν από εδώ και από ‘κει».
Τί συμβαίνει με την παραγραφή των αδικημάτων;
«Η έναρξη της παραγραφής γίνεται από τότε που έγινε η πράξη, κάτι που είναι λάθος, και θα πρέπει να αλλάξει. Θα σας εξηγήσω με ένα ακραίο παράδειγμα τι εννοώ. Αν κάποιος βάλει μια βόμβα σήμερα στην πλατεία του Συντάγματος και αυτή εκραγεί έπειτα από 20 χρόνια και μία μέρα και σκοτώσει ένα εκατομμύριο ανθρώπους ο δράστης δεν θα τιμωρηθεί γιατί θα έχει παραγραφεί η πράξη».
Με το θέμα των επίορκων δημοσίων υπαλλήλων τί γίνεται; Τιμωρούνται τελικά;
«Στην αρχή λειτούργησε λίγο το σύστημα, μετά καταργήθηκαν τα πειθαρχικά συμβούλια κάποια επέστρεψαν, αλλά σιγά σιγά το θέμα ξεφούσκωσε. Σε πρώτη φάση απολύθηκαν γύρω στους 500 δεν ξέρω όμως τι θα γίνει όταν θα κάνουν δικαστικές προσφυγές».
Τα «φακελάκια» εξακολουθούν να υπάρχουν;
«Ναι έχουν μειωθεί αλλά υπάρχουν ακόμα. Το 99% από αυτά δίνεται οικειοθελώς. Ο Έλληνας είναι πονηρός δίνει το φακελάκι για να τον προσέξει ο γιατρός. Ένας ακόμα λόγος είναι ότι όλοι θέλουν τον καλύτερο γιατρό και δίνουν το φακελάκι για να παρακάμψουν τη σειρά και να προηγηθούν των άλλων ασθενών. Γιατροί και ασθενείς είναι συνυπεύθυνοι σε αυτό που συμβαίνει. Και οι γιατροί δεν είναι όλοι ίδιοι χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, αυτούς που ζητάνε το φακελάκι, αυτούς που το ζητάνε οι συνεργάτες τους, εκ μέρους τους, και αυτούς που αρνούνται να το πάρουν».
Ποιός τομέας είναι πρώτος σε διαφθορά στη χώρα μας;
«Τις καλές εποχές που υπήρχε οικονομική άνθιση ήταν η πολεοδομία, έπειτα η εφορία, μετά ο τομέας της υγείας αλλά τα πρωτεία τα έχει η τοπική αυτοδιοίκηση. Η επαρχία έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα, εκεί δεν μιλάει και δεν καταγγέλλει κανείς. Η κοινωνία είναι κλειστή και όλοι έχουν επαφές μεταξύ τους και σχέσεις που δεν θέλουν να διαταράξουν».
Ποιό είναι το προφίλ του διεφθαρμένου δημοσίου υπαλλήλου;
«Είναι πτυχιούχος, κατέχει ανώτερη θέση που μπορεί να επηρεάσει τα πράγματα συνήθως διευθυντική και διαθέτει 20 με 25 χρόνια προϋπηρεσία, έχει ήδη δηλαδή εξασφαλίσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα».
Τί θα συμβουλεύατε την αντικαταστάτριά σας;
«Να αναλάβει τις ευθύνες της υπογραφής για όλα. Να αφήνει τους αρμόδιους ανθρώπους να μελετούν την υπόθεση και να εισηγούνται. Και να κρατάει ίσες αποστάσεις από όλους. Της εύχομαι να περάσει καλά σε αυτό το γραφείο και να συνεχίσει να παράγει έργο, όπως γινόταν όλα αυτά τα χρόνια».
MadatoForos .gr
