Sidebar
hellasfm
Ελλάδα 19ος – 20ος αιώνας
Σύντομη αναδρομή. Ο περιηγητισμός που έγινε τουρισμός.
Η Ελλάδα ήταν γνωστή στους Ευρωπαίους πολύ πριν ο τουρισμός[1] αποκτήσει την σημερινή του μορφή. Το να ταξιδεύεις στην Ελλάδα ήταν επιβεβλημένο (ειδικά για τους Βρετανούς επιστήμονες) και μέρος του «Grand tour», ιδιαίτερα κατά την διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων, όταν τα περισσότερα μέρη της Ευρώπης ήταν απροσπέλαστα. Το ταξίδι στην Ελλάδα πολλές φορές είχε εκπαιδευτικό χαρακτήρα, ειδικά για τους ταξιδιώτες[2] που ασχολούνταν με κλασικές σπουδές, οι οποίοι βασισμένοι στα γραπτά των αρχαίων ιστορικών και φιλοσόφων, επισκέπτονταν περιοχές με ιδιαίτερη ιστορική και αρχαιολογική αξία.
Travels in Northern Greece / Wiliam Martin Leake. London, 1835. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ
Μετά την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους, η αναβίωση της ρομαντικής ιδέας για την αρχαία Ελλάδα και η αναβίωση της «Αρκαδίας»[3] προσέλκυσε πολλούς Ευρωπαίους επιχειρηματίες και διπλωμάτες.
Το 1828, το πρώτο ξενοδοχείο της πατρίδας μας είναι το «Ξενοδοχείο του Λονδίνου» στο Ναύπλιο. Το «Νέον Ξενοδοχείον» ή «Albergo Nuevo» είναι το πρώτο της Αθήνας, όταν γίνεται πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους.
Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων (1896) σηματοδότησε την αρχή της προόδου και της εξέλιξης του ελληνικού τουρισμού, προσελκύοντας πολλούς ταξιδιώτες και δημιούργησε πολλές ξενοδοχειακές μονάδες στην Αθήνα, το Ναύπλιο, την Κέρκυρα και άλλες ελληνικές πόλεις. Άρχισαν επίσης να εμφανίζονται και να δραστηριοποιούνται πολλά άγνωστα μέχρι εκείνη την εποχή επαγγέλματα, τα οποία έχουν σχέση με τον τουρισμό (ταξιδιωτικά γραφεία, ταξιδιωτικοί πράκτορες, διευθυντές ξενοδοχείων κλπ.). Ο τουρισμός άρχισε να αναπτύσσεται χωρίς όμως επίσημη κρατική συμμετοχή. Έλληνες και ξένοι επιχειρηματίες, καθώς και Έλληνες της διασποράς, επένδυσαν στην τουριστική ανάπτυξη της Ελλάδας, χτίζοντας ξενοδοχεία σε διάφορα μέρη της, αλλά κυρίως στην Αθήνα.
Αγγελίες και ανακοινώσεις στον Τύπο σχετικές με ξενοδοχεία. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.
Το 1914 για τα ζητήματα του τουρισμού ιδρύθηκε η Υπηρεσία των Ξένων που άνηκε στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.Το 1929 ιδρύθηκε από την Κυβέρνηση Βενιζέλου ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού[4] και με το νόμο 4377 δόθηκε σημασία στη βελτίωση των ξενοδοχειακών παροχών, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία μερικών από τα καλύτερα και ακριβότερα ξενοδοχεία της Αθήνας. Tην ίδια χρονιά o EOT εκδίδει την πρώτη τουριστική αφίσα της Ελλάδας που ήταν ασπρόμαυρη και έδειχνε τον Παρθενώνα φωτογραφημένο από τα Προπύλαια το απόγευμα, με το φακό της Nelly’s. Την ίδια περίοδο ελληνικές τράπεζες πρόσφεραν σε πελάτες τους βραχυπρόθεσμες οικονομικές διευκολύνσεις υπό τη μορφή δανείων και επιδοτήσεων για τη δημιουργία ξενοδοχειακών καταλυμάτων σε διάφορες περιοχές της ελληνικής περιφέρειας εκτός της Αθήνας. Εντύπωση προκαλεί ότι δεν υπήρχαν ξενοδοχεία σε παραλιακές περιοχές, αλλά σε πόλεις και σε περιοχές με ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, γεγονός που αποδεικνύει πως δεν είχε αναπτυχθεί ακόμα ο μεσογειακός τουρισμός του ήλιου και της θάλασσας.
Η πρώτη τουριστική αφίσα του ΕΟΤ το 1929 με το φακό της Nelly’s. Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ)
Τουριστική ανάπτυξη σημειώθηκε στις περιοχές όπου ήταν εύκολη η πρόσβαση των ταξιδιωτών με αυτοκίνητο ή με σιδηρόδρομο. Η Μακεδονία, με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη μετά την απελευθέρωσή της το 1913, είχε δυνατότητες προσέγγισης με το σιδηροδρομικό δίκτυο οπότε η τουριστική της ανάπτυξη υπήρξε σημαντική. Επίσης αξιόλογη ανάπτυξη είχε ο ιαματικός τουρισμός, γιατί είχε τακτικούς πελάτες που επισκέπτονταν για λόγους υγείας τις περιοχές που διέθεταν ιαματικές πηγές.
Στον Εμπορικό οδηγό Ερμής του 1930 τα ξενοδοχεία χωρίζονται ως εξής: πολυτελείας, πρώτης τάξεως και ξενοδοχεία ύπνου. Τα τελευταία, που είναι και το ενδιαφέρον σημείο, δεν καταγράφονται με την επωνυμία τους, αλλά με το όνομα του ιδιοκτήτη ή διευθυντή τους. Προσεκτικότερη μελέτη αποδεικνύει ότι τα περισσότερα από αυτά είναι τα μικρότερα ξενοδοχεία της Αθήνας, που φυσικά και διαθέτουν επωνυμία. Ωστόσο παραμένει άγνωστο γιατί οι συντάκτες του οδηγού θέλησαν να τα παρουσιάσουν έτσι.
Μέχρι το 1930 δεν υπήρχε Σχολή Ξενοδόχων στην Ελλάδα και ο Νικ. Λέκκας σημειώνει στο βιβλίο του Ο περιηγητισμός εν Ελλάδι: «Η λειτουργία μιας επαγγελματικής σχολής για υπαλλήλους ξενοδοχείων δεν πρέπει να αναβληθεί περισσότερο. Θα μπορούσε να λειτουργήσει αρχικά περιορισμένα και με διδασκαλία ορισμένων μαθημάτων. Επί του παρόντος η Υπηρεσία Ξένων και Εκθέσεων μετέφρασε το περί ξενοδοχειακής, περισπούδαστον έργον του παρά της σχολής της Νίκαιας καθηγητού του μαθήματος τούτου κ. Leospo, με την άδειά του βέβαια, το τύπωσε και το παρέδωσε στους ενδιαφερόμενους υπαλλήλους ξενοδοχείων και ξενοδόχους για το μέγιστο όφελος του κλάδου»[5].
Κατστατικά του 1910 και 1931. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ
Το 1933 ξεκινά η οργάνωση της Τουριστικής Αατυνομίας, η οποία τελικά ιδρύεται το 1934. Ο Νικόλαος Νέρης, το αρχείο του οποίου βρίσκεται στο ΕΛΙΑ, εργάστηκε για την ίδρυση και διοργάνωση της Τουριστικής Αστυνομίας από το 1933 ως το 1940, ενώ αργότερα τη διοικούσε και τελικά έφτασε μέχρι τη θέση του Αρχηγού της Αστυνομίας(1958-1960). Σύμφωνα με τον ίδιο στόχος της Τουριστικής Αστυνομίας ήταν η εφαρμογή των ρυθμίσεων και των μέτρων που αφορούσαν τον τουρισμό, τα τουριστικά επαγγέλματα και τους περιηγητές. Ό Νικόλαος Νέρης αφοσιώθηκε με πάθος στο στόχο αυτό. Σε μια σειρά από φωτογραφίες που φυλάσσονται στο αρχείο του στο πίσω μέρος αναγράφεται το παρακάτω:
Πηγή: Αρχείο Νικολάου Νέρη, υποφάκελος 7.1, ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.
Το 1936 καταργήθηκε ο ΕΟΤ από το καθεστώς Ι. Μεταξά και έδωσε τη θέση του στο Υφυπουργείο Τύπου και Τουρισμού. Είναι τότε που ο Μεταξάς θα λάβει την απρόσμενη απόφαση να βαφτούν όλα τα σπίτια των Κυκλάδων μπλε και άσπρα, στα χρώματα δηλαδή της Ελλάδας. Επίσης, τότε, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην προσέλκυση περισσότερο Ελλήνων τουριστών (που σκοπό είχε σύμφωνα με τα δεδομένα του μεταξικού καθεστώτος την καλύτερη γνωριμία των γηγενών με την πατρίδα τους) και λιγότερο των ξένων. Οι βασικοί στόχοι του Υφυπουργείου ήταν η οργάνωση του τουρισμού στο εσωτερικό, η προβολή της χώρας στο εξωτερικό και ιδίως η καλλιέργεια τουριστικής συνείδησης που θεωρήθηκε ως απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε τουριστική ανάπτυξη. Τα αποτελέσματα της αρχικής αυτής προσπάθειας δεν άργησαν να φανούν και έτσι το 1937 τη χώρα μας επισκέφθηκαν συνολικά 160.000 τουρίστες. Αριθμός εξαιρετικά ικανοποιητικός, αν λάβουμε υπόψη την κατάσταση που επικρατούσε τότε όχι μόνο σε ελληνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ήταν μόλις λίγα χρόνια μετά το κραχ του ’29, παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά υπήρχε και η δυσκολία στις μετακινήσεις από και προς την Ελλάδα λόγω της έλλειψης υποδομών[6].
Διαφήμιση ταξιδιωτικού γραφείου στον Τηλεφωνικό κατάλογο συνδρομητών του 1936. Πηγή Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.
Το 1939 ο Χένρυ Μίλλερ επισκέπτεται την Ελλάδα και την Αθήνα και οι εντυπώσεις του είναι ενθουσιώδεις. Αναφέρεται στον Μακριανό, τον μηχανικό, «που γνωρίζει κάθε πόλη της Ελλάδας [...], ένας τεχνικός […] που εργάζεται για να αξιοποιήσει το ελληνικό χώμα […]. Μου ξαναλέει για τους τρελοέλληνες που γυρνώντας με λεφτά από την Αμερική ανοίγουν μοντέρνα ξενοδοχεία μες την ερημιά [...]. Η περιέργεια των Ελλήνων είναι απεριόριστη, η ενεργητικότητά τους απέραντη!»[7]
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο, η Ελλάδα θα βγει γεμάτη πληγές και καταρρακωμένη. Οι περισσότερες υποδομές είχαν καταστραφεί, ενώ, παράλληλα, το ποσοστό της φτώχειας ήταν τεράστιο. Το 1949, ο υπεύθυνος για την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ στην Ευρώπη, Πώλ Χόφμαν επισκέπτεται την Ελλάδα και κάνει την εξής διαπίστωση: «για την γρήγορη και σίγουρη επανάκαμψη της χώρας, πέρα από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ο τουρισμός θα προσέφερε χωρίς αμφιβολία τεράστια βοήθεια». Αν και στην αρχή υπήρχε διστακτικότητα από μέρους των Ελλήνων, καθώς μέχρι τότε δεν υπήρχε τουριστική παράδοση, εν τούτοις μέσω του σχεδίου Μάρσαλ τέθηκε σε εφαρμογή ο τουριστικός σχεδιασμός της χώρας. Ξεκίνησαν να δημιουργούνται οι πρώτες τουριστικές υποδομές, όπως ξενοδοχεία, ενώ ταυτόχρονα διαμορφώθηκαν και οι πρώτοι τουριστικοί προορισμοί, όπως η Κέρκυρα, η Ρόδος, η Αθήνα. Παράλληλα, το Νοέμβριο του 1950 επανιδρύεται ο ΕΟΤ, με έργο αφ’ ενός την οργάνωση, ανάπτυξη και προώθηση του τουρισμού στην Ελλάδα, και, αφ’ ετέρου, την προετοιμασία του εδάφους προκειμένου να ασχοληθούν με το κομμάτι του τουρισμού και ιδιώτες, οι οποίοι, μέχρι τότε, δεν είχαν πειστεί εντελώς για το πόσο κερδοφόρος μπορούσε να είναι.
Καυστικό σχόλιο για τις εντυπώσεις των ξένων περιηγητών. Ασμοδαίος, αρ.φ. 284 (22.7.1884). Πηγή Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.
Με τον ΕΟΤ ως μόνη δημόσια υπηρεσία για τον τουρισμό, σήμανε γενικός συναγερμός για την τουριστική ανασυγκρότηση της χώρας. Τέθηκε ως βασικός στόχος η προσέλκυση αλλοδαπών τουριστών σε μια χώρα που είχε σχεδόν καταστραφεί. Ξεκινά και το πρόγραμμα «Ξενία», υπό την επίβλεψη του ΕΟΤ πάντα, το οποίο στόχευε στη δημιουργία μιας σειράς σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων, με τα πρώτα από αυτά να εγκαινιάζονται το 1958 (δυστυχώς αργότερα όσα πέρασαν σε χέρια ιδιωτών είτε γκρεμίστηκαν είτε παρήκμασαν). Η τότε ηγεσία του τουρισμού προχώρησε σε μια σειρά από επιτυχημένες δράσεις, όπως: ειδικά προγράμματα διαφημιστικής καμπάνιας στο εξωτερικό, κατασκευή εκατοντάδων πρότυπων τουριστικών εγκαταστάσεων (ξενοδοχεία, οδικοί σταθμοί, εστιατόρια, οργανωμένες ακτές, κάμπινγκ κ.ά.). Επίσης, ανέπτυξε τον τουρισμό στα νησιά, εξασφαλίζοντας και μεγάλες παραγωγές του Χόλυγουντ, όπως «Το παιδί και το δελφίνι» και «Τα κανόνια του Ναβαρόνε», ενώ ίδρυσε την περίοδο 1955-56 τα φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Προέβη ακόμη στην έκδοση δεκάδων αφισών, συλλεκτικών λευκωμάτων και ημερολογίων με εικαστικό περιεχόμενο (Σπ. Βασιλείου, Γ. Μόραλης) που πρόβαλλαν τόσο τα νησιά μας όσο και την ηπειρωτική Ελλάδα. Γραφεία του ΕΟΤ, ως μικροί πρέσβεις, ιδρύονται στο εξωτερικό και τα πρώτα σλόγκαν που καλούν κόσμο να επισκεφθεί τη μικρή αλλά πανέμορφη Ελλάδα είναι πλέον γεγονός. Ταυτόχρονα, κάνουν την εμφάνισή τους και οι πρώτες οργανωμένες παραλίες, οι λεγόμενες πλαζ, με πρώτη εκείνη της Βουλιαγμένης το 1959. Έτσι κάθε χρόνο ο αριθμός των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών αυξάνεται και τελικά μέσα σε 15 χρόνια αυξήθηκε κατά 16 φορές περίπου[8]. Για πρώτη φορά και μόνο το 1967, όταν δηλαδή η στρατιωτική χούντα κατέλαβε την εξουσία, ο αριθμός των τουριστών μειώνεται κατά περίπου 14%, αν και ανακάμπτει το επόμενο έτος.
Λίγο αργότερα η Ελλάδα είναι ένας από τους πρώτους προορισμούς που επιλέγει η Britannia Airways για το νέο Boeing 737 τζετ, με πτήσεις από το Λούτον προς την Αθήνα.
Η ανοδική πορεία του ελληνικού τουρισμού συνεχίστηκε και κατά τη δεκαετία 1970-80, οπότε και αυξήθηκε[9] σημαντικά η ξενοδοχειακή υποδομή της χώρας με τη δημιουργία μικρού ή μεσαίου μεγέθους ξενοδοχειακών μονάδων που ανεγέρθηκαν συχνά με δάνεια. Η ανέγερση νέων τουριστικών επιχειρήσεων συνεχίστηκε και μετά το 1980 με επιδοτήσεις μέσω του αναπτυξιακού νόμου. Μάλιστα, σε πολλές περιοχές της χώρας ραγδαία αναπτυσσόμενες, το κράτος συνέχιζε να επιδοτεί κλίνες χωρίς πολλές φορές να έχει κατασκευάσει τα αναγκαία έργα υποδομής[10].
Την περίοδο 1985-87 εξαγγέλθηκε μια τουριστική πολιτική προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της ποιότητας του τουριστικού μας προϊόντος. Δηλαδή επιχειρήθηκε να ξεκινήσει η απεξάρτηση από το μαζικό τουρισμό και επιδιώχθηκε η αξιοποίηση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας για την ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού. Η πολιτική αυτή, που ισχύει και μέχρι σήμερα με ελάχιστες παραλλαγές, υπαγορεύθηκε κυρίως από το γεγονός ότι με την πάροδο του χρόνου μειώθηκε ο ρόλος του «πολιτισμού» γενικά ως ειδικής και ελκυστικής διάστασης της χώρας, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να περιοριστεί σχεδόν αποκλειστικά σε προορισμό ήλιου-θάλασσας, αλλά βέβαια με πολύ πιο έντονο ανταγωνισμό και από τις αναδυόμενες τότε νέες τουριστικές αγορές της Ν.Α. Ασίας και της Αφρικής. Επίσης τέθηκαν επί μέρους στόχοι, πέρα από την άμβλυνση της κυριαρχίας του μαζικού τουρισμού, όπως η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η καλύτερη κατανομή στο χώρο των τουριστικών δραστηριοτήτων και η προστασία του περιβάλλοντος.
Το 1990 ο αριθμός των επισκεπτών άγγιξε τα εννέα εκατομμύρια για πρώτη φορά, με κάποιους τουρίστες να την επιλέγουν λόγω και της ταινίας Shirley Valentine, που κυκλοφόρησε το προηγούμενο έτος. Ενώ το βιβλίο του Louis de Bernières «Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλλι» με θέμα την ιταλική και τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που κυκλοφόρησε το 1994 (και επτά χρόνια αργότερα η αντίστοιχη ταινία) έκανε διάσημη την Κεφαλονιά, ανεβάζοντας τις μετοχές της στο τουριστικό στερέωμα.
Ακόμα τη δεκαετία του 2000 δύο σημαντικά γεγονότα αύξησαν τους ξένους επισκέπτες: η νίκη της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της UEFA το 2004, και τον επόμενο μήνα, η φιλοξενία των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα.
Παράλληλα, η τελευταία εικοσαετία χαρακτηρίζεται και από πολλές αλλαγές στο δημόσιο φορέα του τουρισμού. Ο μεν Ε.Ο.Τ. παραμένει μέχρι σήμερα, αλλά με σημαντικά μειωμένες αρμοδιότητες σε σχέση με το παρελθόν, ενώ όσον αφορά το Υπουργείο Τουρισμού έγιναν πολλές αλλαγές. Συστάθηκε το 1988, καταργήθηκε το 1991, επανιδρύθηκε το 1993 για να καταργηθεί πάλι το 1996 και να ιδρυθεί εκ νέου το 2004.
Χιουμοριστικό σχόλιο. Τριφυλιακόν ημερολόγιον, 1908. Πηγή: Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ.
Πηγές
Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:
Ο περιηγητισμός εν Ελλάδι / Νικ. Λέκκας, Αθήνα: Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, 1925
Η Ελλάδα σήμερα: οδοιπορικό 1890: ο κόσμος του Χαριλάου Τρικούπη / G. Deschamps. μετάφραση: Α. Δαούτη. Αθήνα: Τροχαλία, 1992
Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα / Χένρυ Μίλλερ, μετάφραση Βασίλης Βασικεχαγιόγλου. Αθήνα: Νεφέλη, 1985.
Επίσημος κατάλογος συνδρομητών τηλεφώνου: Αθηνών, Πειραιώς, περιχώρων: 1936 / Ανώνυμος Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρεία. [Αθήνα]: [χ.ό.], 1936
Τριφυλιακόν ημερολόγιον: 1908 / Νίκος Λαμπροπούλος. -Έκδοσις Β-. Εν Γαργαλιάνοις της Τριφυλίας Αθήναι: Τύποις "Αυγής" Αθανασίου Α. Παπασπύρου, χ.χ
Εμπορικός οδηγός "Ο Ερμής" 1930 [Αθήνα]: Αλέξ. Τσαπόγας: Σπ. Κουντούρης, 1930
Travels in Northern Greece / Wiliam Martin Leake. London, 1835 (ακατάγραφο ψηφιακό αρχείο)
Η εξέλιξη του τουρισμού και οι εναλλακτικές μορφές του: η περίπτωση της Ελλάδας / Αργυρώ Παπαγεωργίου. Αθήνα, 2013. Πτυχιακή εργασία – Ψηφιακό αρχείο
Η τουριστική ανάπτυξη του Δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης / Αθηνά Καμαριώτη. Ηράκλειο, 2013. Πτυχιακή εργασία – Ψηφιακό αρχείο
Ο τουρισμός και η φιλοξενία στην Αρχαία Ελλάδα / Στυλιανή Θ. Πλιάκα. Βόλος, 2017. Διπλωματική εργασία – Ψηφιακό αρχείο
Καταστατικόν Ελληνικής Εταιρείας Περιηγήσεων: Touring Club de Grece / Ελληνική Εταιρεία Περιηγήσεων. Εν Αθήναις: τυπογραφείον Εστία, 1910
Καταστατικόν / Πανελλήνιος Ένωσις Ξενοδόχων. Εν Αθήναις: τύποις Σφενδόνης, 1931
Αυγή, (αρ.φ.1378) 18.2.1865
Αλήθεια, 27.11.1871
Νέα Ημέρα Τεργέστης, 1917
Ασμοδαίος, (αρ.φ. 284) 22.7.1884
Αρχεία ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ:
Αρχείο Νικόλαος Νέρη, φάκελος 1 και υποφάκελος 7.1
Άλλες πηγές
Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ)
Guardian: Holidays in Greece: a history in tourism posters (ηλεκτρονικό άρθρο)
Σημειώσεις
[1] Η λέξη τουρισμός προέρχεται από την αγγλική λέξη tour που σημαίνει περιήγηση, επίσκεψη, ξενάγηση, ταξίδι.
[2] Τότε περιηγητές.
[3] Αρκαδισμός: λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό ρεύμα.
[4] Με βάση συγκροτημένη πολιτική και έχοντας επικεφαλής του αξιόλογα πρόσωπα παρήγαγε σημαντικό έργο, θέτοντας τις βάσεις του σύγχρονου τουρισμού. Οργάνωσε τα πρώτα διαφημιστικά προγράμματα, εξέδωσε έντυπα καθώς και τις πρώτες αφίσες σε δύο ξένες γλώσσες. Επίσης κατασκεύασε περίπτερα δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους ενώ θέσπισε τις πρώτες τεχνικές προδιαγραφές των ξενοδοχείων.
[5] Ο περιηγητισμός εν Ελλάδι / Νικ. Λέκκας, Αθήνα: Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, 1925, σελ. 43-44.
[6] Αξίζει να αναφέρουμε την τουριστική κίνηση της προπολεμικής περιόδου. Το 1925 καταγράφηκαν 22.500 αφίξεις αλλοδαπών τουριστών. Τα επόμενα έτη παρατηρήθηκε συνεχής αύξηση της κίνησης μέχρι το 1938, οπότε σημειώθηκε αριθμός ρεκόρ 153.632 αφίξεων (μέση ετήσια αύξηση 10.000 άτομα) ή ετήσιο ποσοστό 50%. Χρειάστηκε να περάσουν 16 χρόνια για να φθάσουμε στον ίδιο αριθμό αφίξεων (1954).
[7] Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα / Χένρυ Μίλλερ, μετάφραση Βασίλης Βασικεχαγιόγλου. Αθήνα: Νεφέλη 1985, σελ.64-65.
[8] Από 68.000 αφίξεις το 1951 σε 1.130.000 το 1966.
[9] 57.000 κλίνες σε ξενοδοχεία όλων των τάξεων το 1961 – 286.000 κλίνες το 1980.
[10] Περίπτωση βόρειας Κρήτης.
Ο πιο πλούσιος άνθρωπος του κόσμου, σύμφωνα με τη λίστα του Forbes, ο Έλον Μασκ, προσπάθησε μέσα από τον λογαριασμό του στο X να ανοίξει τη συζήτηση γύρω από την υπογεννητικότητα και την αύξηση του μέσου όρου ηλικίας του πληθυσμού στην Ευρώπη.
Με τον κλασικό δραματικό του τόνο, ο Έλον Μάσκ προειδοποιεί την Ευρώπη ότι πρέπει «είτε να αρχίσει να κάνει μεγάλες οικογένειες είτε θα συνεχίσει να πεθαίνει».
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Tesla, πρόκειται για μια υπαρξιακή απειλή που πλησιάζει.
Η δήλωσή του αυτή, δεν είναι άσχετη, καθώς αυτή την περίοδο η Ευρώπη περνάει κρίση στο θέμα της ραγδαίας πτώσης των γεννήσεων.
Το 2023 μάλιστα γεννήθηκαν στην ΕΕ 3,67 εκατομμύρια μωρά, αριθμός μειωμένος κατά 5,4% σε σχέση με τα 3,88 εκατομμύρια του 2022. Αυτή πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια μείωση που έχει καταγραφεί από το 1961.
Ο συνολικός δείκτης γονιμότητας για το 2023 ήταν 1,38 γεννήσεις ανά γυναίκα στην ΕΕ, έναντι 1,46 το 2022. Με το όριο αντικατάστασης των γενεών να είναι 2,1 αυτή η κατάληξη είναι σίγουρα ανησυχητική.
Οι χώρες που απασχολούν περισσότερο
Η χώρα που εμφάνισε τον υψηλότερο δείκτη γονιμότητας ήταν η Βουλγαρία με 1,81 γεννήσεις ανά γυναίκα, ακολουθούμενη από τη Γαλλία (1,66) και την Ουγγαρία (1,55).
Από την άλλη πλευρά, τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στη Μάλτα (1,06), την Ισπανία (1,12) και τη Λιθουανία (1,18).
Το μέσο ηλικιακό όριο για τις γυναίκες που αποκτούν το πρώτο τους παιδί στην ΕΕ είναι πλέον τα 29,8 έτη και συνεχίζει να αυξάνεται.
Η Ιταλία καταγράφει την υψηλότερη μέση ηλικία για τις πρωτότοκες, στα 31,8 έτη, ενώ η Βουλγαρία, εκτός από τον υψηλότερο δείκτη γονιμότητας, έχει και τις νεότερες μητέρες, με μέσο όρο ηλικίας τα 26,9 έτη.
Ο Λευκός Οίκος διέψευσε δημοσίευμα των Financial Times, σύμφωνα με το οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να ρώτησε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι αν η Ουκρανία μπορεί να πλήξει τη Μόσχα με αμερικανικά όπλα. Η εκπρόσωπος του Τραμπ τόνισε ότι ο πρόεδρος «εργάζεται για να σταματήσει η αιματοχυσία» και ότι δεν ενθάρρυνε επιθέσεις.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ φέρεται, σύμφωνα με την εφημερίδα, να συζήτησε με τον Ουκρανό πρόεδρο το ενδεχόμενο χρήσης πυραύλων μεγάλης εμβέλειας κατά της Ρωσίας, αν η Ουάσινγκτον ενισχύσει το Κίεβο με τέτοια όπλα. Στο επίμαχο τηλεφώνημα της 4ης Ιουλίου, ο Τραμπ φέρεται να ρώτησε αν θα μπορούσε να πληγεί η Μόσχα.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Τραμπ, Καρολάιν Λέβιτ, υποστήριξε ότι το ρεπορτάζ αλλοιώνει σκόπιμα το περιεχόμενο της συνομιλίας, διευκρινίζοντας πως «ο πρόεδρος απλώς υπέβαλε ερώτηση» και «δεν ενθάρρυνε περαιτέρω βία».
Παράλληλα, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ απάντησε ειρωνικά στους ισχυρισμούς Τραμπ ότι μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο σε 50 ημέρες. «Πενήντα μέρες, είκοσι τέσσερις ώρες, εκατό μέρες – τα έχουμε δει όλα», είπε υποβαθμίζοντας τη σημασία των δηλώσεων.
Νομοσχέδιο που στοχεύει στην περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων ασφαλείας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ελλάδας κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων από τα ηγετικά στελέχη της διακομματικής ομάδας για τα ελληνικά θέματα στο Κογκρέσο.
Η νομοθετική πρόταση, με τίτλο «Νόμος για την Καταγραφή της Συνεργασίας Ασφαλείας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας» (U.S.–Greece Defense Cooperation Record Act), αποσκοπεί στην ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας μέσω της μελέτης και καταγραφής των δυνατοτήτων για επέκταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στη χώρα, περιλαμβανομένων περιοχών του νησιωτικού χώρου.
Υπό αυτό το πρίσμα, προβλέπεται ότι ο εκάστοτε Αμερικανός υπουργός Άμυνας θα πρέπει να υποβάλει έκθεση στο Κογκρέσο που θα εντοπίζει και θα παρουσιάζει νέες ευκαιρίες για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Ειδικότερα, η έκθεση θα περιλαμβάνει μια περιγραφή των δικαιωμάτων των βάσεων που παρέχονται βάσει της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), η οποία επιτρέπει στις δυνάμεις των ΗΠΑ να έχουν πρόσβαση σε τέσσερις επιπλέον στρατιωτικές βάσεις στην Ελλάδα.
Το νομοσχέδιο κατατέθηκε από τους βουλευτές Γκρέις Μενγκ, Γκας Μπιλιράκης, Ντίνα Τάιτους και Νικόλ Μαλλιωτάκη. Όπως υποστηρίζουν η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έρχεται σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία, καθώς οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή έχουν αναγκάσει το Πεντάγωνο να αυξήσει τη στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή.
Σημειώνουν χαρακτηριστικά ότι «η δραστηριότητα σε βάσεις όπως η Αλεξανδρούπολη και ο Κόλπος της Σούδας υπήρξε βασικός πυλώνας της προβολής ισχύος των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, την Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, παίζοντας ρόλο στην εφοδιαστική αλυσίδα και ειδικότερα στον συνεχιζόμενο ανεφοδιασμό της Ουκρανίας».
Πριν από σχεδόν ένα χρόνο, η βουλευτής Γκρέις Μενγκ είχε καταθέσει μια παρόμοια έκδοση αυτής της νομοθεσίας ως τροπολογία στον νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό του 2024, ο οποίος ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Γκρέις Μενγκ
«Η υποστήριξη των ελληνοαμερικανικών σχέσεων ήταν προτεραιότητά μου από πρώτη στιγμή που ήρθα στο Κογκρέσο. Το Κουίνς φιλοξενεί μια ισχυρή και ενεργή ελληνική κοινότητα την οποία είμαι περήφανη που εκπροσωπώ. Αυτή η νομοθεσία θα βοηθήσει στην ενίσχυση του δεσμού μεταξύ των εθνών μας υποστηρίζοντας την ισχυρή αμυντική σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας και διευρύνοντας τους ορίζοντες για τη συνεργασία ΗΠΑ-ΝΑΤΟ για την υποστήριξη των συμμάχων μας και την αντιμετώπιση των αντιπάλων μας. Η Ελλάδα είναι ένας από τους ισχυρότερους συμμάχους μας και το Κογκρέσο πρέπει να συνεχίσει να ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών μας και να τιμά τις ελληνικές κοινότητές μας προωθώντας αυτή τη νομοθεσία».
Γκας Μπιλιράκης
«Η στρατηγική συνεργασία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας είναι πιο ζωτικής σημασίας από ποτέ. Ως ακρογωνιαίος λίθος της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην προώθηση της περιφερειακής ασφάλειας, στην αντιμετώπιση της κακόβουλης επιρροής και στην υποστήριξη της συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ. Ο «Νόμος για την Καταγραφή της Συνεργασίας Ασφαλείας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας» αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη διασφάλιση ότι η αμοιβαία επωφελής συμμαχία μας παραμένει ισχυρή, διαφανής και προσανατολισμένη στο μέλλον. Ενισχύοντας την αμυντική συνεργασία μας και εμβαθύνοντας τους δεσμούς μας στον τομέα των πληροφοριών και της ασφάλειας, η παρούσα νομοθεσία επιβεβαιώνει την κοινή μας δέσμευση για ειρήνη, δημοκρατία και κοινή ευημερία. Η ενίσχυση αυτής της συνεργασίας όχι μόνο προωθεί τα αμερικανικά συμφέροντα εθνικής ασφάλειας, αλλά βοηθά επίσης στην προστασία μιας ελεύθερης και σταθερής Ευρώπης».
Ντίνα Τάιτους
«Η σχέση ασφάλειας που μοιράζονται οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα είναι πολύ σημαντική για να παραβλεφθεί. Γι’ αυτό έχω ενώσει τις δυνάμεις μου με τους συναδέλφους μου στην υποστήριξη του νομοσχεδίου, διασφαλίζοντας ότι η κυβέρνηση ενημερώνει το Κογκρέσο για το πώς η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας και η δυνατότητα για μια τροποποιημένη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ μπορούν να υποστηρίξουν τη συνεχή διμερή συνεργασία των εθνών μας».
Νικόλ Μαλλιωτάκη
«Συμμετέχω με τους συναδέλφους μου στην εισαγωγή διακομματικής νομοθεσίας που εμβαθύνει τη διαρκή συμμαχία ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών με την Ελλάδα. Η ενίσχυση της συνεργασίας με τους Έλληνες εταίρους μας ενισχύει την ασφάλεια των ΗΠΑ, αποτρέπει την επιθετικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και προωθεί την περιφερειακή σταθερότητα. Αυτό το νομοσχέδιο απαιτεί επίσης τακτικές αναθεωρήσεις της θέσης των δυνάμεών μας και υπογραμμίζει τη στρατηγική αξία βασικών τοποθεσιών όπως ο κόλπος της Σούδας και η Αλεξανδρούπολη. Με αυτό το μέτρο, επιβεβαιώνουμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα σταθούν δίπλα στην Ελλάδα για να υπερασπιστούν τις κοινές μας δημοκρατικές αξίες και να διασφαλίσουν την Ανατολική Μεσόγειο για τις επόμενες γενιές».
Το νομοσχέδιο υποστηρίζεται από το Ελληνοαμερικανικό Συμβούλιο Ηγεσίας (HALC), το Αμερικανικό Ελληνικό Ινστιτούτο (AHI), και την οργάνωση ΑΧΕΠΑ.
Έντι Ζεμενίδης, Εκτελεστικός Διευθυντής HALC
«Για πάνω από μια δεκαετία, το Κογκρέσο ηγείται της στενότερης διμερούς σχέσης ΗΠΑ-Ελλάδας που υπήρξε ποτέ. Η βουλευτής Μενγκ έχει αναγνωρίσει εδώ και καιρό τον σημαντικό ρόλο που έχουν διαδραματίσει οι βάσεις που καλύπτονται από τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Η νομοθεσία που αυτή και οι συνάδελφοί της εισάγουν θα βοηθήσει στη βελτιστοποίηση αυτού του πλεονεκτήματος και θα οδηγήσει τη διμερή σχέση στο επόμενο επίπεδο.
Αλεξάντερ Κριστόφορ, Διευθυντής Νομοθετικών Υποθέσεων ΑΗΙ
«Το Αμερικανικό Ελληνικό Ινστιτούτο επαινεί τη βουλευτή Γκρέις Μενγκ για τη συνεχή ηγεσία της στις αμυντικές σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διμερούς σχέσης μεταξύ των δύο χωρών. Το AHI την ευχαριστεί για την εισαγωγή αυτού του νομοσχεδίου, το οποίο θα επιτρέψει στις ΗΠΑ να αποκτήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για να αυξήσουν ενδεχομένως την αξιοποίηση των γεωστρατηγικών τοποθεσιών της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της Αλεξανδρούπολης.
Σάββας Τσίβικος, Υπάτος Πρόεδρος ΑΧΕΠΑ
«Η ετήσια έκθεση για τις σχέσεις ασφαλείας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ελλάδας, όπως συντάχθηκε από τον υπουργό ‘Αμυνας, αποτελεί ένα ουσιαστικό κομμάτι συνεργασίας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ως μέλος του ΝΑΤΟ, που υπερβαίνει τακτικά τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις στρατιωτικές δαπάνες, η Ελλάδα είναι ένας στενός και αξιόπιστος σύμμαχος. Η συνεργασία με την Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στην Ανατολική Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή είναι καθοριστική για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, και ο «Νόμος για την Καταγραφή της Συνεργασίας Ασφαλείας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας» της βουλευτή Μενγκ επιδιώκει μόνο να ενισχύσει αυτό. Η ΑΧΕΠΑ, μια κορυφαία ελληνοαμερικανική οργάνωση που στηρίζεται στη βάση της, επικροτεί την εισαγωγή του νομοσχεδίου και ζητά την ψήφισή του».
Οι αρχές μπόρεσαν να εξακριβώσουν πως βρίσκονταν λείψανα 34 ανθρώπων σε μυστικό ομαδικό τάφο μετά τον εντοπισμό του τον Φεβρουάριο στην πολιτεία Χαλίσκο (δυτικά), την οποία πλήττει περισσότερο από κάθε άλλη η μάστιγα των εξαφανίσεων στο Μεξικό, ανακοίνωσε χθες Πέμπτη πολιτειακός εισαγγελέας, ο Σαλβαδόρ Γκονσάλες.
Ο εντοπισμός του ομαδικού τάφου σε κατοικημένη περιοχή έγινε κατά τη διάρκεια οικοδομικών εργασιών στον δήμο Σαπόπαν, προάστιο της μητροπολιτικής περιοχής της Γουαδαλαχάρας, πρωτεύουσας της πολιτείας Χαλίσκο.
Σύμφωνα με επίσημα δεδομένα, ως τη 31η Μαΐου, στη Χαλίσκο καταμετρώνταν 15.683 υποθέσεις εξαφανίσεων.
«Έπειτα από αναλύσεις των λειψάνων που βρέθηκαν» διαπιστώθηκε πως ανήκουν «σε 34 ανθρώπους», εξήγησε ο εισαγγελέας κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Οικοδομική εταιρεία «μας ειδοποίησε πως βρήκε ανθρώπινα υπολείμματα» στα τέλη του Φεβρουαρίου και έκτοτε «αρχίσαμε να δουλεύουμε», διευκρίνισε ο κ. Γκονσάλες.
Τη Χαλίσκο λυμαίνεται το καρτέλ Νέα Γενιά της Χαλίσκο (ΚΝΓΧ), που χαρακτηρίστηκε στις αρχές της χρονιάς «ξένη τρομοκρατική οργάνωση» από την κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, η συμμορία αυτή, μαζί με το καρτέλ της Σιναλόα, συγκαταλέγεται στους κυριότερους διακινητές φαιντανύλης, συνθετικού οπιοειδούς το οποίο έχε προκαλέσει δεκάδες χιλιάδες θανάτους από υπερβολική δόση στην αμερικανική επικράτεια.
Στο Μεξικό έχουν καταγραφεί πάνω από 127.000 εξαφανίσεις, η πλειονότητά τους μετά το 2006, όταν η τότε ομοσπονδιακή κυβέρνηση άρχισε τον λεγόμενο «πόλεμο» κατά των καρτέλ των ναρκωτικών, αναπτύσσοντας τον στρατό στο εσωτερικό, προσέγγιση που έχει επικριθεί από πολλούς.
Ερευνητές αποδίδουν τις περισσότερες από τις εξαφανίσεις στο οργανωμένο έγκλημα. Συμμορίες θάβουν σε μυστικούς τάφους τα θύματά τους, ή τα αποτεφρώνουν.
Τον Μάρτιο, συγγενείς εξαφανισμένων εντόπισαν εκατοντάδες ζεύγη παπουτσιών και είδη ιματισμού σε εγκαταλελειμμένο ράντσο στην Τεουτσιτλάν, δυτικά από τη Γουαδαλαχάρα.
Το αγρόκτημα δεν υπάρχει αμφιβολία πως αποτέλεσε εγκατάσταση εκπαίδευσης μελών του ΚΝΓΧ. Η εισαγγελία ωστόσο λέει πως μέχρι τώρα, τα αποδεικτικά στοιχεία που συλλέχτηκαν δεν επιτρέπουν να ειπωθεί πως αποτεφρώνονταν συστηματικά πτώματα εκεί, ότι επρόκειτο για μυστικό στρατόπεδο εξόντωσης.
Η Τεχεράνη έκανε σαφές χθες Πέμπτη πως δεν υπάρχει ακόμη κανένα «σχέδιο» για την επανέναρξη των έμμεσων διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ όσον αφορά το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας, αντικρούοντας όσα ανακοίνωσε ο Aμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μετά την κατάπαυση του πυρός που έβαλε τέλος στον πόλεμο 12 ημερών ανάμεσα στο Ισραήλ και στο Ιράν.
Ο έκτος κύκλος των διμερών συνομιλιών για το ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας προβλεπόταν να διεξαχθεί τη 15η Ιουνίου, με μεσολάβηση του σουλτανάτου του Ομάν. Ακυρώθηκε εξαιτίας του πολέμου που εξαπέλυσε δυο ημέρες νωρίτερα το Ισραήλ, διεξάγοντας αεροπορικούς βομβαρδισμούς εύρους άνευ προηγουμένου στο Ιράν.
«Η σεναριολογία για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων δεν μπορεί να παίρνεται στα σοβαρά», τόνισε χθες ο υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί στην ιρανική κρατική τηλεόραση.
«Θα ήθελα να πω καθαρά ότι ουδεμία συμφωνία ή διευθέτηση κλείστηκε ενόψει της έναρξης νέων διαπραγματεύσεων. Δεν υπάρχει ακόμη σχέδιο για την έναρξη διαπραγματεύσεων», επέμεινε.
Ο Αμερικανός πρόεδρος αναφέρθηκε προχθές Τετάρτη σε προσεχή συνέχιση των διαπραγματεύσεων. «Θα μιλήσουμε την επόμενη εβδομάδα με το Ιράν, θα μπορούσαμε να υπογράψουμε συμφωνία», είπε.
Η Τεχεράνη, που δεν έχει πάψει να τονίζει πως είναι «νόμιμο δικαίωμά της» να έχει πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα και διαψεύδει πως έχει πρόθεση να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, έχει δηλώσει έτοιμη να ξαναρχίσει συνομιλίες με την Ουάσιγκτον με σκοπό να κλειστεί νέα συμφωνία, η οποία θα προβλέπει περιορισμούς στο πρόγραμμα αυτό, με αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων που πλήττουν σκληρά την οικονομία της.
Η προηγούμενη συμφωνία, που κλείστηκε ανάμεσα στο Ιράν και μεγάλες δυνάμεις το 2015 –επισήμως το κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (ΚΟΣΔ)–, μετατράπηκε σε κενό γράμμα μετά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτήν το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία.
Χθες ο Ιρανός ανώτατος ηγέτης, ο αγιατολά Αλί Χαμενεΐ, υποβάθμισε τον αντίκτυπο των βομβαρδισμών που διεξήγαγαν τα ξημερώματα της Κυριακής οι ΗΠΑ, εμπλεκόμενες στον πόλεμο στο πλευρό του Ισραήλ, σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις-κλειδιά της χώρας του, στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά το τέλος του πολέμου την Τρίτη.
Οι ΗΠΑ «δεν κέρδισαν τίποτα από αυτόν τον πόλεμο», διαβεβαίωσε, προσθέτοντας πως «η Ισλαμική Δημοκρατία τον κέρδισε και, σε αντίποινα, κατάφερε οδυνηρό χαστούκι στο πρόσωπο της Αμερικής».
Είπε επίσης ότι ο Αμερικανός πρόεδρος «υπερβάλλει» για τα αποτελέσματα των πληγμάτων από στρατηγικά βομβαρδιστικά, «διόλου σημαντικά», κατ’ αυτόν.
Ωστόσο ο κ. Αραγτσί από την πλευρά του αναγνώρισε χθες βράδυ πως υπήρξαν «μεγάλες» ζημιές στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, συμπληρώνοντας ότι ειδικοί της ιρανικής επιτροπής ατομικής ενέργειας «κάνουν αυτή τη στιγμή λεπτομερειακή αποτίμηση των ζημιών».
Γίνεται πλέον στην ιρανική κυβέρνηση «συζήτηση για να απαιτηθούν αποζημιώσεις», είπε ακόμη.
Αφού διαβεβαίωσε επανειλημμένα τις τελευταίες ημέρες πως το ιρανικό πρόγραμμα πήγε πίσω «δεκαετίες» εξαιτίας των βομβαρδισμών των ΗΠΑ, ο κ. Τραμπ υποστήριξε χθες πως «τίποτα δεν είχε απομακρυνθεί» από τις εγκαταστάσεις που έγιναν στόχος την Κυριακή.
Καθώς θα «απαιτούσε πολύ χρόνο, θα ήταν πολύ επικίνδυνο» και το πυρηνικό υλικό «πολύ βαρύ και δύσκολο να μετακινηθεί», συνέχισε μέσω Truth Social.
Ειδικοί εκτιμούν πάντως πως είναι πιθανό το Ιράν να ανέμενε την αμερικανική επίθεση και να μετέφερε εσπευσμένα αλλού τα αποθέματά του περίπου 400 κιλών ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60%, επίπεδο αρκετά κάτω αλλά όχι πολύ μακριά από το 90%, που είναι απαραίτητο για να κατασκευαστεί ατομική βόμβα.
Σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο στο οποίο αναφέρθηκαν την Τρίτη το CNN και άλλα αμερικανικά ΜΜΕ, οι βομβαρδισμοί πιθανόν σφράγισαν τις εισόδους υπόγειων εγκαταστάσεων, αλλά χωρίς να καταστρέψουν τις ίδιες τις εγκαταστάσεις, καθυστερώντας απλώς το ιρανικό πρόγραμμα για μερικούς μήνες.
Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε πως το έγγραφο υπάρχει, αλλά χαρακτήρισε όσα μεταδόθηκαν «εντελώς λαθεμένα».
Τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου, το Ισραήλ εξαπέλυσε μαζικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς εναντίον του Ιράν, με δημόσια διακηρυγμένο στόχο να καταστρέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας ώστε να μην αποκτήσει πυρηνικά όπλα — κάτι που η Τεχεράνη αρνείται πως επιδιώκει. Οι δυο χώρες αντάλλασσαν έκτοτε πλήγματα η μια στο έδαφος της άλλης.
Στην ιρανική πλευρά, ο πόλεμος άφησε πίσω τουλάχιστον 627 νεκρούς και 4.870 τραυματίες, σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο επίσημο απολογισμό ο οποίος όμως αφορά μόνο, ή κυρίως, τους αμάχους. Τα ιρανικά πλήγματα με πυραύλους και drones άφησαν πίσω 28 νεκρούς στην ισραηλινή επικράτεια, κατά τα πιο πρόσφατα επίσημα δεδομένα της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Στην Τεχεράνη, αρκετοί Ιρανοί εξέφραζαν χθες ανακούφιση για την κατάπαυση του πυρός, αλλά και ανησυχία.
«Πιστεύω ότι η ειρήνη θα διατηρηθεί από την πλευρά του Ιράν, αλλά οι Ισραηλινοί δεν έχουν κρατήσει ποτέ τον λόγο τους. Αν θέλει ο Θεός θα τον κρατήσουν αυτή τη φορά», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο 39χρονος έμπορος, ο Σαΐντ.
Κατά τον εκπρόσωπο του ισραηλινού στρατού ταξίαρχο Έφι Ντεφρίν, ο πόλεμος κατάφερε «σκληρό πλήγμα» στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, αλλά είναι «ακόμη νωρίς για να αποτιμηθούν τα αποτελέσματα της επιχείρησης».
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) κρίνει επίσης πως είναι αδύνατο σε αυτό το στάδιο να εκτιμηθούν οι ζημιές και έχει ζητήσει να του δοθεί πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, Η υπηρεσία, μέρος του συστήματος του ΟΗΕ, «απώλεσε τη δυνατότητα παρακολούθησης του (πυρηνικού) υλικού από τη στιγμή που άρχισαν οι εχθροπραξίες», εξηγούσε προχθές Τετάρτη ο γενικός διευθυντής του, ο αργεντινός διπλωμάτης Ραφαέλ Γκρόσι.
Έπειτα από ψηφοφορία επίσης προχθές στο ιρανικό κοινοβούλιο υπέρ της διακοπής της συνεργασίας με τον ΔΟΑΕ, το Συμβούλιο των Φρουρών, αρμόδιο για την εξέταση νομοθετημάτων, ενέκρινε χθες το σχέδιο νόμου, που πλέον αναμένεται να επιδοθεί στην προεδρία για οριστική επικύρωση.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία για την εφαρμογή αυτού του νόμου» και «πλέον η σχέση μας και η συνεργασία μας με τον Οργανισμό θα αποκτήσει άλλη μορφή», είπε ο ΥΠΕΞ Αραγτσί.
Βλέποντας «πολύ άσχημο οιωνό», η Γερμανία κάλεσε το Ιράν να μην αναστείλει τη συνεργασία με τον ΔΟΑΕ, ενώ η Γερμανία το παρότρυνε να επιστρέψει «χωρίς καθυστέρηση στον δρόμο του διαλόγου» και της συνεργασίας με τον Οργανισμό.
Για τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, το ενδεχόμενο το Ιράν να υπαναχωρήσει από τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT), που επισφράγισε τη συνεργασία της Ισλαμικής Δημοκρατίας με τον ΔΟΑΕ από το 1970, θα ήταν το «χειρότερο σενάριο», θα σήμαινε πως η χώρα θα ήταν εκτός οποιουδήποτε ελέγχου, και θα έθετε σε κίνδυνο τη «συλλογική» ασφάλεια.
Την παραίτησή τους υπέβαλαν στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκης Βορίδης και 3 υφυπουργοί, τα ονόματα των οποίων εμπλέκονται στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Όπως τονίζεται σε ανακοίνωση από το γραφείο του πρωθυπουργού «ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκης Βορίδης υπέβαλε την παραίτησή του στον Πρωθυπουργό, για τους λόγους που αναφέρονται στην επιστολή και η οποία επισυνάπτεται. Ο Πρωθυπουργός έκανε δεκτή την παραίτησή του. Παράλληλα, τις παραιτήσεις τους υπέβαλαν οι Υφυπουργοί Εξωτερικών Τάσος Χατζηβασιλείου, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διονύσης Σταμενίτης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Χρήστος Μπουκώρος, οι οποίες επίσης έγιναν δεκτές από τον Πρωθυπουργό. Οι αντικαταστάτες των ανωτέρω θα ανακοινωθούν στις επόμενες ημέρες».
Οι εξελίξεις ήταν από κάποιους αναμενόμενες και όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές οι παραιτήσεις δεν ζητήθηκαν γιατί θεωρήθηκε ότι μέσα από τους διαλόγους προέκυπταν ποινικές ευθύνες αλλά γιατί θεωρείται απαράδεκτη αυτού του είδους η πολιτική συμπεριφορά δηλαδή να γίνονται ρουσφέτια. Σύμφωνα με πληροφορίες οι αντικαταστάτες αναμένεται να ανακοινωθούν την Δευτέρα 30/06/25 μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου όπου και αναμένεται να τοποθετηθεί ο πρωθυπουργός για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Κλιμακώνεται δραματικά η ένταση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν με το Νέο Δελχί να εξαπολύει επιθέσεις με πυραύλους το βράδυ της Τρίτης (06.05.2025) και το Ισλαμαμπάντ να ανταποδίδει αργότερα τη νύχτα με πυρά πυροβολικού. Στις 8 το πρωί (ώρα Ελλάδας) της Τετάρτης, 7 Μαΐου, συγκαλείται εκτάκτως η πακιστανική επιτροπή εθνικής ασφαλείας.
Νωρίτερα, η Ινδία εξαπέλυσε επίθεση σε τρεις περιοχές του Πακιστάν, όπως μεταδίδει η πακιστανική κρατική τηλεόραση. Ισχυρές εκρήξεις συγκλόνισαν το τμήμα του Κασμίρ που ανήκει στο Πακιστάν, κοντά στην πόλη Μουζαφαραμπάντ με την Ινδία να εξαπολύει πυραυλικές επιθέσεις σε τρεις τοποθεσίες.
Η ηλεκτροδότηση στην περιοχή έχει διακοπεί, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες.
Την ίδια ώρα υπάρχουν αναφορές για έντονους βομβαρδισμούς και δυνατές εκρήξεις σε παραμεθόριες περιοχές της πολιτείας Κασμίρ που διοικείται από το Πακιστάν, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
«Απάντησε» το Πακιστάν
Αξιωματούχοι στο Πακιστάν αναφέρουν ότι οι πακιστανικές Ένοπλες Δυνάμεις εξαπέλυσαν επίθεση αντιποίνων κατά της Ινδίας, σε απάντηση των πυραυλικών πληγμάτων απόψε εναντίον διαφόρων στόχων στο Πακιστάν.
Ο εκπρόσωπος του στρατού του Πακιστάν ανακοίνωσε ότι με βάση έναν πρώτο απολογισμό τουλάχιστον τρία άτομα – ανάμεσά τους ένα παιδί – έχουν σκοτωθεί και άλλα δώδεκα έχουν τραυματιστεί από τα ινδικά πλήγματα, ενώ έχουν πληγεί δύο τζαμιά. Ο ίδιος ανακοίνωσε ότι ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η απάντηση του Ισλαμαμπάντ με πυρά πυροβολικού.
Ο Αντιστράτηγος Ahmed Sharif Chaudhry δήλωσε ότι η Πακιστανική Πολεμική Αεροπορία αντέδρασε γρήγορα, ενεργοποιώντας τα αμυντικά της συστήματα και εμποδίζοντας οποιοδήποτε ινδικό αεροσκάφος να διεισδύσει στον πακιστανικό εναέριο χώρο.
Εκπρόσωπος του πακιστανικού στρατού δήλωσε ότι κανένα ινδικό αεροσκάφος δεν εισήλθε στον πακιστανικό εναέριο χώρο ενώ καμία στρατιωτική εγκατάσταση του Πακιστάν δεν επλήγη.
Στο Πακιστάν θα συγκληθεί στις 8 το πρωί (ώρα Ελλάδας) της Τετάρτης, 7 Μαΐου, εκτάκτως, η επιτροπή εθνικής ασφαλείας, όργανο αποτελούμενο από κορυφαίους πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους, το οποίο δεν συνεδριάζει παρά μόνο σε ακραίες περιπτώσεις, εν μέσω στρατιωτικής κλιμάκωσης με την Ινδία, ανακοίνωσε τη νύχτα ο Υπουργός Πληροφοριών, Αταουλά Ταράρ.
Από την άλλη πλευρά, το Νέο Δελχί επιβεβαίωσε πως διέταξε τη στρατιωτική επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Sindoor», βάζοντας στο στόχαστρο «υποδομές τρομοκρατών» σε εννέα τοποθεσίες στο Πακιστάν και στο υπό πακιστανικό έλεγχο τμήμα του Κασμίρ.
«Αυτά τα βήματα έρχονται μετά τη βάρβαρη τρομοκρατική επίθεση στο Παχαλγκάμ, στην οποία δολοφονήθηκαν 25 Ινδοί και ένας Νεπαλέζος πολίτης», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Άμυνας της Ινδίας, αναφερόμενο σε επίθεση που έλαβε χώρα τον περασμένο μήνα εναντίον τουριστών στο Κασμίρ που διοικείται από την Ινδία.
«Οι ενέργειές μας ήταν στοχευμένες, μετρημένες και μη κλιμακούμενες. Δεν έχουν στοχοποιηθεί πακιστανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Η Ινδία έχει επιδείξει σημαντική αυτοσυγκράτηση στην επιλογή των στόχων και στη μέθοδο εκτέλεσης», πρόσθεσε η δήλωση.
Σύμφωνα με αναφορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τοπικές πηγές να κάνουν λόγο για μαζική επίθεση με πυραύλους που έπληξαν σταθμούς του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Το χρονικό της έντασης
Πρόκειται για κλιμάκωση της κρίσης μεταξύ των δύο γειτονικών πυρηνικών δυνάμεων, στον απόηχο της πολύνεκρης επίθεσης στο ινδικό Κασμίρ στα τέλη Απριλίου.
